Osmanlılar Cenevizlilerle anlaşarak, 1380'de Kdz. Ereğli'yi, 1392'de de Zonguldak ve çevresini kendi topraklarına katmış, kıyı şeridindeki ticari yaşam ise yine Cenevizlilere bırakılmıştır. 1460 yılında Fatih Sultan Mehmet'in Amasra'yı almasıyla birlikte yöredeki Hıristiyan bezirganlar İstanbul'a göç etmiş; yöre Osmanlıların ilgisini çekmeyince de, 1654 yılında Kazak korsanlarca, daha sonra da korsanlara karşı halkı korumak amacıyla bölgeye gelen yeniçerilerce yağmalanmıştır. Yörenin ekonomik ve ticari önemini yitirmesi ve devletin yeterince sahip çıkmaması sonucu, eşkıyalar ve ayanların baskısı halkı göçe zorlamıştır.
1829 yılında taşkömürünün bulunmasıyla yeniden önem kazanan bölgede 1848'de ilk kömür ocakları kurulmuş; 19. yüzyılın sonuna doğru İngiliz, Fransız, Belçika, Rus şirketleri taşkömürü üretimi yapmak üzere yöreye akın etmiştir. Yöredeki şirketlerin haklarını korumak ve üretimi artırmak bahanesiyle Fransız askerleri önce Zonguldak'ı, ardından da Kdz. Ereğli'yi işgal etmiş (1919); ancak, Zonguldak ve çevresinde oluşturulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine bağlı milis güçlerinin karşı koymasıyla 18.06.1920'de Kdz. Ereğli'den, 21.06.1920'de ise Zonguldak'tan çekilmek zorunda kalmışlardır.
Türkiye Cumhuriyetinin ilk ili olma özelliğine sahip olan Zonguldak; 1 Nisan 1924 tarih ve 491 sayılı Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nun 60. maddesine göre sancaklar kaldırılınca, vilayet yapılmıştır.
Zonguldak, Batı Karadeniz Bölgesi’nde, Karadeniz’e batı ve kuzeyden kıyısı olan bir ildir. 3.309 km²lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının binde altısını kaplar. Karadeniz kıyılarından başlayan il toprakları, kuzeyden Karadeniz, kuzeydoğudan Bartın, doğudan Karabük, güneyden Bolu, batıda Düzce illeriyle çevrilidir.
Zonguldak ili çok engebeli bir arazi yapısına sahip olup; il alanının % 56’sı dağlarla, % 31’i platolarla ve % 13’ü ovalarla kaplıdır. Akarsu vadileriyle yer yer derin bir biçimde parçalanmış olan il toprakları orta yükseklikteki dağlık alanlardan oluşur. Bol yağışlı bir iklime sahip olan Zonguldak, yerüstü su kaynakları bakımından oldukça zengindir. İlde Filyos Çayı dışında büyük akarsu olmamakla birlikte, çok sayıda küçük akarsu vardır. Dağlar kıyıya paralel üç sıra oluşturduğundan kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım güçleşir. Kıyıya yakın yükseltilerin oluşturduğu dağ sırasının altında zengin taşkömürü yatakları vardır.
Zonguldak ili ılıman Karadeniz ikliminin etkisi altındadır. Her mevsimi yağışlı ve ılık olan Zonguldak’ta kurak mevsime rastlanılmamaktadır. En fazla yağış sonbahar ve kış mevsimlerinde görülmektedir. İlde mevsimler ve gece-gündüz arasında önemli bir sıcaklık farkı bulunmamaktadır. Denizden iç kesimlere doğru gidildikçe, iklim biraz daha sertleşir. Yıllık ortalama sıcaklıklarda il genelinde önemli bir farklılaşma yoktur.
İl topraklarının % 52’si ormanlık alan olup, bunun % 88’i koru, % 12’si baltalık orman niteliğindedir. Ülkemiz ormanları içerisinde zengin bir tür çeşitliliği ile doğal arboretum (ağaç parkı) konumunda olan yöre ormanlarında kayın, meşe, gürgen, kestane, çınar, ıhlamur ve kızılağaç başta olmak üzere % 70’i yapraklı; gürgen, karaçam, sarıçam, kızılçam ve sahil çamı türleriyle % 30’u iğne yapraklı ormanlardır.
Zonguldak, Batı Karadeniz Bölgesi’nde, Karadeniz’e batı ve kuzeyden kıyısı olan bir ildir. 3.309 km²lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının binde altısını kaplar. Karadeniz kıyılarından başlayan il toprakları, kuzeyden Karadeniz, kuzeydoğudan Bartın, doğudan Karabük, güneyden Bolu, batıda Düzce illeriyle çevrilidir.
Zonguldak ili çok engebeli bir arazi yapısına sahip olup; il alanının % 56’sı dağlarla, % 31’i platolarla ve % 13’ü ovalarla kaplıdır. Akarsu vadileriyle yer yer derin bir biçimde parçalanmış olan il toprakları orta yükseklikteki dağlık alanlardan oluşur. Bol yağışlı bir iklime sahip olan Zonguldak, yerüstü su kaynakları bakımından oldukça zengindir. İlde Filyos Çayı dışında büyük akarsu olmamakla birlikte, çok sayıda küçük akarsu vardır. Dağlar kıyıya paralel üç sıra oluşturduğundan kıyı ile iç kesimler arasında ulaşım güçleşir. Kıyıya yakın yükseltilerin oluşturduğu dağ sırasının altında zengin taşkömürü yatakları vardır.
Zonguldak ili ılıman Karadeniz ikliminin etkisi altındadır. Her mevsimi yağışlı ve ılık olan Zonguldak’ta kurak mevsime rastlanılmamaktadır. En fazla yağış sonbahar ve kış mevsimlerinde görülmektedir. İlde mevsimler ve gece-gündüz arasında önemli bir sıcaklık farkı bulunmamaktadır. Denizden iç kesimlere doğru gidildikçe, iklim biraz daha sertleşir. Yıllık ortalama sıcaklıklarda il genelinde önemli bir farklılaşma yoktur.
İl topraklarının % 52’si ormanlık alan olup, bunun % 88’i koru, % 12’si baltalık orman niteliğindedir. Ülkemiz ormanları içerisinde zengin bir tür çeşitliliği ile doğal arboretum (ağaç parkı) konumunda olan yöre ormanlarında kayın, meşe, gürgen, kestane, çınar, ıhlamur ve kızılağaç başta olmak üzere % 70’i yapraklı; gürgen, karaçam, sarıçam, kızılçam ve sahil çamı türleriyle % 30’u iğne yapraklı ormanlardır.
ULAŞIM
Bölge genelinde olduğu gibi Zonguldak ilinde de ulaşım altyapısının kara yolu ağırlıklı olduğu görülmektedir. Zonguldak ilinde demiryolu ağının ve bölgedeki tek havalimanının bulunması bölgedeki diğer illere oranla kenti daha cazip kılmaktadır.
KARAYOLU
İl merkezi ülke genelindeki ana karayolu bağlantıları üzerinde olmamasına rağmen, Türkiye’nin en önemli kara bağlantısı olan Ankara-İstanbul otoyoluna kent merkezinin uzaklığı 110 km’dir. Zonguldak’ın karayolu ile Ankara’ya mesafesi 250 km, İstanbul’a mesafesi ise 350 km’dir.
Zonguldak Yol Ağı Durumu (km)
Otoyol
Devlet yolu
İl Yolu
Toplam
-
197
235
432
Yolların 130 km’si bölünmüş yoldur.
Zonguldak şehir merkezinden geçen şehirlerarası yolun yeni bir aks ile şehir dışına çıkarılması, bölge il ve ilçeleri arasındaki ulaşımın iyileştirilerek günün şartlarına uygun hale getirilmesi ve diğer ulaşım alternatiflerine bağlantılarının yapılması için gerekli çalışmalar başlatılmıştır.
Zonguldak- Alaplı, Zonguldak- Yeniçağa arasındaki kesimlerde bölümüş yol ve karayolu iyileştirme çalışmaları son hızla devam etmektedir.
DEMİRYOLU
İl sınırları içinde demiryolu ağı uzunluğu 136 km’dir.
Demiryolu bölgede Zonguldak-Karabük-Çankırı-Irmak arasında tek hat olarak mevcuttur. "Kömür Hattı" olarak da bilinen hat IPA kapsamında AB fonları da kullanılarak yenilenmektedir. Söz konusu proje ulaşım konusunda Türkiye'nin en büyük yatırımlarından biridir. Projeyle, 415 kilometrelik hat AB standartlarına uygun hale getirilmek üzere modernize edilmektedir. IPA kapsamında yenilenen hattın modernizasyonuyla işletme güvenliğinin artırılması, seyahat süresinin kısaltılması hedeflenmektedir.
Bölgemiz için ciddi önem arz eden ERDEMİR’in ulusal demiryolu hattına bağlanmasını temin etmek üzere ‘’ERDEMİR ve ZONGULDAK Limanları Arası Tren Ferisi Bağlantılı Demiryolu Taşımacılığı Projesi ‘’ geliştirilmiştir.
Demiryollar, Limanlar ve Hava Meydanları İnşaatı Genel Müdürlüğünce yapılan, Adapazarı-Karasu Limanı ve Ereğli-Bartın Limanı Bağlantı Hattı Demiryolu Projesinin gerçekleştirilmesine 2010 yılında başlanmıştır. 288 km uzunluğundaki bu proje ile ülkemizin en önemli demir-çelik üretim merkezlerinden birisini teşkil eden Ereğli Demir Çelik Fabrikası ve Karabük Demir Çelik Fabrikasının demir cevheri ve kömür üretim girdileri ile üretilen demir-çelik mamullerinin en ekonomik şekilde önemli sanayi üretim merkezi olan Kocaeli Bölgesine demiryolu bağlantısını sağlanacaktır.
DENİZYOLU
Zonguldak ilinin dağlık yapısı uzun yıllar tek ulaşım seçeneğinin deniz yolu olmasına yol açmıştır. Zonguldak ve Ereğli Limanlarında uzun yıllar yük taşımacılığı yanında yolcu taşımacılığı da yapılmıştır. Ancak zamanla karayolu ağının gelişmesi sonucu, özellikle yolcu taşımacılığının hemen hemen tamamı bu yöne kaymıştır. Limanlar yük taşımacılığındaki önemini günümüzde de sürdürmektedirler. Bölge denizyolu taşımacılığı açısından önemli bir potansiyele sahip olmakla birlikte yolcu taşımacılığı yok denecek kadar azdır.
Zonguldak ilinin Karadeniz sahil şeridi boyunca toplam 6 adet liman tesisi bulunmaktadır;
Zonguldak Limanları
Erdem Ereğli Çimento İskelesi
Erdemir Limanı
Kdz. Ereğli Belediye Bozhane İskelesi
Kdz Ereğli Tersane Bölgesi Techiz Limanı
Zonguldak Eren Limanı
TTK Zonguldak Limanı
Söz konusu tesisler içinde, 2009 yılı itibarıyla Türkiye’nin en fazla yük elleçlemiş ilk 20 limanı arasında Kdz. Ereğli Limanı 10.347.611 ton ile dokuzuncu sırada yer almıştır.
Karadeniz’in sahil şeridi boyunca yük elleçlemesi yapılan toplam 42 adet liman tesisi bulunmakta olup, bunların içerisinde 2009 yılında en fazla yük elleçlemesi yapılan ilk üç liman sırasıyla Erdemir Limanı, Yeşilyurt Demir Çekme Sanayi İskelesi ile Trabzon Limanıdır.
Bölgedeki limanların özellikleri ayrıntılarıyla şu şekildedir:
Erdem Ereğli Çimento İskelesi
Liman hizmet türü
Yük
Rıhtım uzunluğu (m)
120
Derinlik (m)
5
Gemi kabul kapasitesi (adet)
1
Liman kapasitesi
Kuru yük (ton)
50.000
Genel kargo (ton)
50.000
Depolama imkanları
Kapalı (ton/yıl)
30.000
Gümrüksüz alan (m2)
5.000
Gemilerden katı atık ve sıvı atık alım hizmeti var mı?
Evet
Yakıt ve su temin imkanları var mı?
Yakıt
Evet
Su
Evet
Gemi tamir-bakım imkanları var mı?
Evet
Gemi bekleme (laid-up) iskelesi/rıhtımı var mı?
Evet
Erdemir Limanı
Liman hizmet türü
Yük
Rıhtım uzunluğu (m)
Uzunluk
Derinlik
Rıhtım no:1 (Boşaltma Doku)
405
11
Rıhtım no: 2 (Genel Kargo)
200
14
Rıhtım no: 3 (Genel Kargo)
220
7,5
Rıhtım no: 4 (Ro-Ro platformu)
23
14
Rıhtım no: 5 (Ferry Gemisi Hidrolik Platformu)
3 adet demiryolu girişi
7
Gemi kabul kapasitesi (adet)
Rıhtım no:1 (Boşaltma Doku)
60.000 DWT
Rıhtım no: 2 (Genel Kargo)
60.000 DWT
Rıhtım no: 3 (Genel Kargo)
7.000 DWT
Rıhtım no: 4 (Ro-Ro platformu)
20.000 DWT
Rıhtım no: 5 (Ferry Gemisi Hidrolik Platformu)
10.000 DWT
Liman kapasitesi
Dökme kuru yük (ton)
8.000.000
Dökme sıvı yük (ton)
100.000
Genel kargo (ton)
4.000.000
Konteynır (TEU)
90.000
Ro-Ro (araç)
40.000
Depolama imkanları
Açık (ton/yıl)
1.000.000
Kapalı (ton/yıl)
500.000
Gümrüklü alan (m2)
236.000
Gümrüksüz alan (m2)
500.000
Tehlikeli, parlayıcı, patlayıcı kimyasal madde (ton/yıl)
140.000
Gemilerden katı ve sıvı atık alım hizmeti var mı?
Katı atık
Evet
Sıvı atık
Hayır
Yakıt ve su temin imkanları var mı?
Evet
Gemi tamir-bakım imkanları var mı?
Evet
Gemi bekleme (laid-up) iskelesi/rıhtımı var mı?
Hayır
Kdz. Ereğli Belediye Bozhane İskelesi
Liman hizmet türü
Yük
Yolcu
Rıhtım uzunluğu (m)
Uzunluk
Derinlik
Rıhtım no: 1
140
4
İskele no: 1a
78
4,7
İskele no: 1b
78
4,5
Gemi kabul kapasitesi (adet)
Rıhtım no: 1
1
İskele no: 1a
1
İskele no: 1b
1
Liman kapasitesi
Genel kargo (ton) 360.000
Depolama imkanları
Yok
Gemilerden katı ve sıvı atık alım hizmeti var mı?
Katı atık
Evet
Sıvı atık
Hayır
Yakıt ve su temin imkanları var mı?
Evet
Gemi tamir-bakım imkanları var mı?
Hayır
Gemi bekleme (laid-up) iskelesi/rıhtımı var mı?
Hayır
Zonguldak/Çatalağzı’nda, Eren Holding’in sahip olduğu termik santralde bölge kömürünün de kullanılacak olmasıyla birlikte ihtiyaç duyulan kömürün bölgeden karşılanamayacak olması nedeniyle, kömürün büyük bir bölümünün yurt dışından ithal edilme zorunluluğu bulunmaktadır. İhtiyaç duyulan kömürün Güney Afrika, Kolombiya, Brezilya gibi dünyanın çeşitli ülkelerinden deniz yoluyla getirilebilmesi için 200 milyon Amerikan doları tutarında yatırım yapılarak Zonguldak Eren Limanı inşa edilmiştir. Limanın 4 adet rıhtımı vardır;
Zonguldak Eren Limanı Rıhtımları ve Özellikleri
Rıhtım 1
Uzunluk (m)
300
Derinlik (m)
20
Tahliye kapasitesi (ton/saat)
1500
Rıhtım 2
Uzunluk (m)
250
Derinlik (m)
14
Tahliye kapasitesi (ton/saat)
750
Rıhtım 3
Uzunluk (m)
200
Derinlik (m)
12
Rıhtım 4
Uzunluk (m)
100
Derinlik (m)
10
TTK Zonguldak Limanı, Ukrayna limanlarına (Skadovsk, Evpotaria, Odessa) sefer yapan Ro-Ro gemileri için üç Ro-Ro gemisinin aynı anda yanaşabildiği bir adet Ro-Ro rıhtımı, genel kargo ve dökme yük gemilerinin yanaştığı iki adet rıhtım ve bir adet tren ferisi rıhtımı mevcuttur. Liman su derinliği 6 - 7,5 metredir. Liman, sahip olduğu rıhtımlar açısından incelendiğinde;
TTK Zonguldak Limanı Rıhtımları Özellikleri
Tren Ferisi Rıhtımı
Uzunluk (m)
200
Demiryolu bağlantısı
Var
Protokol
M/F Erdeniz gemisine tahsis edilmiştir
Kargo rıhtımı
Uzunluk (m)
215
Açık alan (m2)
10.000
Yükseklik (m) (deniz seviyesinden)
2
Yük özelliği
Dökme
Genel kargo
Demiryolu bağlantısı
Var
Kömür yükleme rıhtımı
Uzunluk (m)
510
Açık alan (m2)
30.000
Yükseklik (m) (deniz seviyesinden)
2
Yük özelliği
Dökme
Genel kargo
Demiryolu bağlantısı
Var
Ro-Ro rıhtımı
Uzunluk (m)
125
Açık alan (m2)
45.000
Yükseklik (m) (deniz seviyesinden)
2
Yük özelliği
Araç
Yolcu
Genel kargo
Demiryolu bağlantısı
Var
TTK Zonguldak Limanı şehir merkezinde yer almakta olup karayolu ve demiryolu bağlantısına sahiptir. Diğer merkezlere uzaklığı;
Ankara
268 km
İstanbul
331 km
Denizcilik Müsteşarlığı’nın 2010 yılı verilerine göre, Zonguldak limanlarında gerçekleştirilen toplam yükelleçleme miktarları;
Liman Adı
Miktar (Ton)
Erdem Ereğli Çimento İskelesi
44.463
Erdemir Limanı
9.901.557
Kdz. Ereğli Belediye Bozhane İskelesi
230.447
Kdz Ereğli Tersane Bölgesi Teçhiz Limanı
225
Zonguldak Eren Limanı
36.022
TTK Zonguldak Limanı
1.596.559
2011 yılı Eylül ayı sonu itibarıyla ise;
Kdz. Ereğli limanlarında toplam 8.007.099 ton,
Zonguldak limanlarında toplam 3.521.393 ton elleçleme gerçekleştirilmiştir.
Çankırı Şabanözü ve Bolu OSB’leri Kdz. Ereğli Limanı’nı; Bolu Gerede, Bolu Yeniçağa, Çaycuma, Ankara Anadolu ve Başkent OSB’leri Zonguldak Limanı’nı kullanmaktadırlar.
Kdz. Ereğli ve Zonguldak liman başkanlıklarındaki gemi istatistikleri ele alındığında, toplam gemi sayısı ve toplam GRT’ler (brüt tonaj) aşağıdaki şekilde görülmektedir;
Liman Bşk.
Gemi Sayısı
Toplam GRT
Kdz. Ereğli
1275
7.201.037
Zonguldak
723
2.864.229
2011 yılı Ro-Ro Araç istatistiklerine göre, Zonguldak-Ukrayna hattında 8.127 gelen, 8384 giden olmak üzere toplam 16.511 araç taşıması gerçekleşmiştir.
Zonguldak için hatta ülkemiz için büyük önem taşıyan Filyos Limanı Projesi, cevher, konteyner, akaryakıt gibi çeşitli yük türlerine hizmet verecek olup , bölgenin ihtiyacını karşılayabilecek yeterli (en az 25 milyon ton/yıl) büyüklüktedir.
DLH Genel Müdürlüğü 2011 yılı yatırım programında yer alan Karadeniz Ereğli Tersaneler Bölgesi Mendirek ve Tersane Limanı Yapımı projesi 2006 yılında başlanmıştır.
HAVAYOLU
Zonguldak’ın Çaycuma ilçesinde bulunan Saltukova Havaalanı’nda uçuşlar 2007 yılında başlatılmıştır. Dış hatlarda Almanya (Düsseldorf ve Dortmund), iç hatlarda İstanbul ve Trabzon şehirlerine uçuşlar gerçekleştirilmektedir. İlerleyen yıllarda artan talep doğrultusunda ilave pist, tesisi ve güzergah oluşturma çalışmaları devam edecektir. Havaalanı 500.000 yolcu/yıl kapasiteli olup; işleticisi Zonguldak Özel Sivil Havacılık Sanayi ve Ticaret A.Ş.’dir.
Zonguldak İlinin madencilik sektörü ile ön plana çıkmış bir il konumunda olduğu görülmektedir. Madencilik sektöründe yaklaşık 15.000 kişi istihdam edilmektedir. İlde ikinci önemli sektör ise yaklaşık 8.000 kişinin istihdam edildiği demir-çelik sektörüdür. Ereğli Demir-Çelik Fabrikalarının varlığı bölgede önemli bir sanayi potansiyeli yaratmıştır. Türkiye’nin yassı demir-çelik mamulü imalatının önemli bir bölümünün Erdemir'de yapılması, bölgenin ekonomik ve sosyal yapısının şekillenmesinde etken rol oynamıştır. İnşaat ve yapı sektörü ise diğer önemli sektörler arasında yer almaktadır. Tekstil sektörü ise yoğun istihdam sağlayan bir başka sektör konumundadır. İlde, Kdz. Ereğli ve Çaycuma ilçelerinde bulunan Organize Sanayi Bölgelerinde yatırım çalışmaları devam etmektedir. Alaplı İlçesi Organize Sanayi Bölgesi’nde ise yer seçimi yapılmış olup, OSB’nin faaliyete geçirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülmektedir.
Zonguldak, ilde bulunan doğal kaynakların yönlendirdiği bir ekonomik yapı göstermektedir; yeraltı kaynakları açısından zengin illerden biridir. Zonguldak ekonomisi; çok yakın bir zamana kadar faaliyet kollarının az sayıda sektöre dayandığı, sektörel çeşitlenmenin zayıf olduğu, üretken faaliyetlerin bir kaç büyük kuruluşa bağlandığı (madencilik, demir-çelik ve bunların yan sanayileri ile tersaneler) bir yapı arz etmekte iken son birkaç yıl içerisinde özel sektör yatırımları ile önemli bir gelişme göstermiştir. Özel sektörün yaptığı yatırımlar önemli bir istihdam alanı oluşturmuştur. Ayrıca bölgenin gündeminden düşmeyen ve hızla altyapı çalışmaları devam eden Filyos Vadisi Projesi hayata geçtiğinde il, yerli ve yabancı yatırımcılar açısından bir cazibe merkezi olacaktır.
Devlet Planlama Teşkilatı tarafından 2003 yılında yapılan araştırmaya göre; Zonguldak ili sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında 81 il içinde 21. sırada yer almaktadır. Sosyo-ekonomik gelişmişlik endeksi, Düzey 2 bölgeleri bazında ele alındığında Zonguldak’ın da içinde bulunduğu TR81 bölgesi üçüncü bölgeler grubuna dahil olmaktadır. İller bazında ele alındığında ise Zonguldak ikinci derecede gelişmiş iller grubuna dahil olmaktadır. Bu kapsamda yatırımcılar, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, yatırım yeri tahsisi ve faiz desteği gibi teşviklerden yararlanma hakkına sahiptir.
2011 yılı Eylül ayı TÜİK verilerine göre Zonguldak’ın ihracatı 324.639.000 Dolar; ithalatı 959.807.000 Dolar olarak gerçekleşmiştir. İlin ihracatında en büyük paya sahip olan sektör yaklaşık %78’lik payı ile demir-çelik ürünleri sektörüdür. Bu sektörü %9’lık payı ile çimento ve toprak ürünleri sektörü takip etmiştir.
İhracatta Öne Çıkan Sektörler
İl payı (%)
Demir-Çelik Ürünleri
78
Çimento ve Toprak Ürünleri
9
Kimyevi Maddeler Ve Mamulleri
4
Demir Ve Demir Dışı Metaller
4
Makine Ve Aksamları
2
İlk beş sektörün toplamı, ilin ihracatının %97’sini oluşturmaktadır. Zonguldak’tan 84 farklı ülkeye ihracat yapılmaktadır. Zonguldak ilinden en fazla ihracat yapılan beş ülke ise Romanya, Belçika, İtalya, İspanya ve Birleşik Devletler olarak göze çarpmaktadır.
Zonguldak ilinde bulunan sanayi işletmelerinin sektörel dağılımına bakıldığında;
ile kömür ve linyit çıkartılması,
ile ana metal sanayi,
ile gıda ürünlerinin imalatı sektörlerinin ilk sıralarda yer aldığı görülmektedir.
İlde sanayide çalışanların, % 52’si kömür ve linyit çıkartılması, % 27’si kimyasalların ve kimyasal ürünlerinin imalatı, % 5’i metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı sektöründe istihdam edilmektedir.
Sanayi işletmelerinin,
% 35’i mikro ölçekli,
% 48’i küçük ölçekli,
’si orta ölçekli,
% 5’i büyük ölçekli işletmelerdir.
Bölgenin doğal kaynak ve hammadde potansiyeline dayalı geleceğe yönelik yatırım konuları arasında ekolojik tarım, orman ürünleri üretimi, mermer işleme, damızlık ve büyükbaş hayvan üretimi ilk sıraları oluşturmaktadırlar.
Ekolojik tarım alanında yapılabilecek yatırımlar;
Reçel üretimi
Marmelat ve bal üretimi
Hazır çorba üretimi
Bisküvi ve çikolata üretimi
Puding ve hazır tatlılar üretimi
Su şişeleme tesisi
Yumurta işleme
Orman ürünleri üretimi alanında yapılabilecek yatırımlar;
Kontraplak ve kaplama üretimi
Oyuncak üretimi
Mobilya iskeleti üretimi
Modüler mobilya üretimi
Hediyelik eşya üretimi
Cila ve boya atölyeleri
Zonguldak ekonomisi açısından önemli bir yere sahip olan yatırım yapılabilecek sanayi alanlarının başında organize sanayi bölgeleri (OSB), küçük sanayi siteleri (KSS) ve Filyos Yatırım Havzası gelmektedir.
Zonguldak ilinde gıda, tarım ve hayvancılık yatırımları için ihtiyaç duyulan verileri aşağıdaki tablolar üzerinden elde edebilirsiniz.
|
Tarım Alanlarının Dağılımı |
||
|
KULLANILIŞ ŞEKLİ |
ALAN (HA) |
TARIM ALANLARI İÇİNDEKİ ORANI (%) |
|
Tarla Arazisi |
27.399 |
49 |
|
Nadas |
810 |
1 |
|
Sebze Bahçeleri |
2.946 |
5 |
|
Meyve-Bağ Arazisi |
25.059 |
45 |
|
TOPLAM |
56.214 |
100 |
Kaynak: TÜİK - 2011
|
Bitkisel Üretim |
|||
|
ÜRÜN ADI |
ÜRETİM (TON) |
ÜRÜN ADI |
ÜRETİM (TON) |
|
Buğday |
18.344 |
Taze Fasulye |
4.359 |
|
Yulaf |
713 |
Ceviz |
3.068 |
|
Mısır |
56.230 |
Çilek |
688 |
|
Yonca |
24.469 |
Fındık |
20.365 |
|
Ispanak |
1.637 |
Kiraz |
2.608 |
Kaynak: TÜİK - 2011
|
Hayvan Varlığı |
||
|
CİNSİ |
SAYISI |
|
|
Sığır |
Yerli |
18.779 |
|
Melez |
20.964 |
|
|
Kültür |
22.361 |
|
|
Toplam |
62.104 |
|
|
Küçükbaş |
Koyun |
13.946 |
|
Keçi |
12.534 |
|
|
Küçükbaş Toplam |
26.480 |
|
|
Manda |
336 |
|
|
Kanatlı |
4.391.948 |
|
|
Arı Kovanı |
35.614 |
|
Kaynak: TÜİK - 2011
|
Tarım ve Tarıma Dayalı Sanayi |
|||
|
KONUSU |
SAYISI |
KONUSU |
SAYISI |
|
Süt ve Süt Ürünleri |
5 |
Yumurta ve Yumurta Ürünleri |
7 |
|
Et ve Et Ürünleri |
13 |
Makarna |
- |
|
Tahıl, Un ve Unlu Mamuller |
60 |
Dondurulmuş Gıda |
- |
|
Meyve-Sebze işleme-paketleme |
2 |
Gıda Katkı ve Yardımcı Maddeleri |
- |
|
Konserve ve Salça |
3 |
Gıda ile Temas Eden Maddeler |
2 |
|
Bitkisel Yağ |
1 |
Kuruyemiş ve Çerezler |
2 |
|
Hayvansal Yağ |
- |
Baharatlar |
- |
|
Zeytinyağı |
1 |
Hazır Yemek ve Yemek Fabrikası |
18 |
|
Su Ürünleri |
2 |
Gazlı İçecekler ve Meyve Suyu |
- |
|
Şekerli Mamuller |
1 |
Alkollü İçecekler |
- |
|
Pastacılık Ürünleri ve Tatlılar |
53 |
Tütün ve Mamulleri |
- |
|
Nişasta ve Nişasta Mamulleri |
- |
Yem |
164 |
|
Bisküvi |
- |
Diğer |
203 |
Kaynak: TÜİK - 2011
2010 yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi sonuçlarına göre;
|
İl Nüfusu |
619.703 kişi |
|
Erkek |
307.550 kişi |
|
Kadın |
312.153 kişi |
Nüfusun % 54’ünü köy nüfusu, % 46’sını da şehir nüfusu oluşturmaktadır. Nüfusun oldukça önemli bir bölümü kırsal kesimde yaşamasına rağmen iş ve ticari anlamda şehirle bağlarını sürdürmektedirler.
Zonguldak idari bakımdan; Merkez dahil 6 ilçe, 31 belediye ve 374 köyden ibarettir.
Zonguldak ilinde sosyal hayatı etkileyen kurumların başında, TTK, ERDEMİR gibi kuruluşların yanı sıra Gemi İnşa Sanayi (Tersaneler), Tekstil-Giyim-Deri Sanayi, Orman Ürünleri-Mobilya Sanayi ve Seramik-Mermer Sanayi gibi son zamanlarda büyük gelişme kaydeden sanayi kuruluşları gelmektedir.
2010 yılı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) il bazında temel işgücü göstergelerine göre Zonguldak’ta işsizlik oranı ,7’dir.
Turizm, son yıllarda Zonguldak’ta de önemli bir gelişme çizgisi yakalamış, gerek özel, gerek kamu girişimleriyle kayda değer bir istihdam ve hizmet alanı durumuna gelmiştir.
İlin iklim koşulları, deniz kum-güneş üçgenine dayalı seçeneğe uzun süreli fırsat tanımamakta; ancak il coğrafyasının önemli kısmını oluşturan ormanlık alanlar, yaylalar, mağaralar ve su-yeşil kombinasyonun oluşturduğu doğal güzellikler Zonguldak'ı doğaseverlerin gözünde önemli bir çekim odağı kılmakta ve bu nedenle ilin turizm alanındaki geleceğe yönelik tüm planlamaları da bu çerçevede düşünülmektedir.
Batı Karadeniz Bölgesi, kıyı odaklı kitle turizmine alternatif sunacak doğal, kültürel ve tarihi değerlere sahiptir. Hafta sonları, başta Ankara olmak üzere büyük kentlerden günü birlik gezi amaçlayan kitlelerin Kdz. Ereğli de dahil olmak üzere Amasra ve Safranbolu gibi yöreleri tercih etmeleri bölge için büyük bir fırsat oluşturmaktadır.
Zonguldak Valiliği İl Özel İdaresince Bakacakkadı Beldesi'nde yaptırılan ve 2001 yılında hizmete açılan 100. Yıl Atatürk Hizmet Köyü sağladığı olanaklar (konaklama, yemek, eğlence, spor) ve sunduğu hizmetler açısından bu konudaki gereksinimleri karşılayan önemli bir turizm yatırımıdır.
Jeolojik yapısı nedeniyle çok sayıda mağara bulunması da mağara turizmi açısından şehrin büyük bir potansiyele sahip olmasını sağlamaktadır. İl Turizm Müdürlüğü'nce 1994 yılında başlatılan projelerden Gökgöl Mağarası Turizm Amaçlı Kullanım Projesi ile bir kültür turizmi projesi (inanç turizmi) olan Cehennemağzı Mağarası ilin hizmete sunulan ilk turizm destinasyonlarıdır. Çayırköy Mağarası ve Kızılköy Mağarası da ekipmanlı normal ziyaretçilerin rehber eşliğinde ziyaret edebileceği mağaralar sınıfında yer almaktadır.
Yayla turizmi açısından değerlendirildiğinde, Bölüklü ve Gümüldür yaylaları belli başlılarıdır. İlin en yüksek tepesi olan Bacaklı Yayla (1637 m) eteğindeki Bölüklü Yayla, yayla evleri, yaşayan yaylacılık geleneği ve zengin bitki örtüsüyle yayla turizmine aday son derece doğal bir ortamdır.
Zonguldak merkezde Harmankaya ve Değirmenağzı, Kdz. Ereğli' de Güneşli yörelerindeki şelale ve dağ yürüyüşü alanları doğa turizmi anlamında değerlendirilen uygun mekanlardır.
Doğuda Sazköy'den, batıda Akçakoca'ya kadar uzanan 80 kilometrelik kıyı şeridinde yer alan, pek çok doğal plaj ve kumsal yöre halkının yaz aylarında günübirlik kullandığı belli başlı sahil alanlarıdır. Bunlardan Filyos, Türkali, Göbü, Kapuz, Değirmenağzı, Ilıksu, Erdemir, Ereğli Belediye, Alaplı Belediye, Askeri Plaj ve Kocaman kıyıları "Mavi Bayrak Projesi" kapsamında izlenmektedir.
Şehrin sosyal ve kültürel yapısı 1992 yılında kurulan Zonguldak Karaelmas Üniversitesi’nin etkisi ile değişime uğramış ve canlılık kazanmıştır. Bölgeye gelen genç ve eğitimli nüfusun katkıları başta festival, sinema ve kütüphane sayılarındaki artış olmak üzere birçok farklı alanda kendini göstermeye devam etmektedir.
“Zonguldak Lavuar Alanı ve Çevresi Koruma, Planlama, Kentsel Tasarım, Mimarlık ve Peyzaj Düzenleme Projesi”, şehrin kimliğine katkıda bulunacak olan önemli projelerden biridir.
Şehirde turizme kazandırılmayı bekleyen önemli bir antik kent bulunmaktadır. 2006 yılında çalışmalarına başlayan Filyos Teion Antik Kenti kazı çalışmaları, Türkiye’nin Karadeniz kıyılarında gerçekleştirilen ilk ve tek antik kent çalışmasıdır.
El sanatları bakımından, Zonguldak’ın, dokuma ve madencilik kültürünü yansıtan hediyelik eşya üretimi konusunda geliştiği görülmektedir. Ereğli’de elpek, Çaycuma’da pelement ve diğer yerli dokuma çeşitleri hediyelik eşyalarda kullanılmaktadır. Devrek’te sürdürülen el sanatı ürünü olan bastonculuk kaybedilmemesi gereken kültürel bir değer olarak karşımıza çıkmaktadır.
Zonguldak, Batı Karadeniz Bölgesi’nde, Karadeniz’e batı ve kuzeyden kıyısı olan bir ildir. 3.481 km²lik yüzölçümüyle Türkiye topraklarının binde altısını kaplar. Karadeniz kıyılarından başlayan il toprakları, kuzeydenden Karadeniz, kuzeydoğudan Bartın, doğudan Karabük, güneyden Bolu, batıda Düzce illeriyle çevrilidir.Zonguldak yönetsel anlamda Merkez İlçe, Alaplı, Çaycuma, Devrek, Gökçebey ve Kdz.Ereğli ilçelerinden oluşmuştur. Zonguldak ili çok engebeli bir arazi yapısına sahip olup; il alanının % 56’sı dağlarla, % 31’i platolarla ve % 13’ü ovalarla kaplıdır.
Akarsu vadileriyle yer yer derin bir biçimde parçalanmış olan il toprakları orta yükseklikteki dağlık alanlardan oluşur.
Bol yağışlı bir iklime sahip olan Zonguldak, yerüstü su kaynakları bakımından oldukça zengindir. İlde Filyos Çayı dışında büyük akarsu olmamakla birlikte, çok sayıda akarsu vardır. Bu akarsular, il alanının sık bir vadi ağıyla parçalamıştır.
| Toplam Nüfus: | 612.406 |
| İl Nüfusu: | 286.032 |
| İlçe Nüfusu: | 326.374 |
| Nüfus Yoğunluğu(km²/Kişi): | 185 |
| Yüzölçümü (km²): | 3.306 |
Orman
Zonguldak ilinde toplam orman alanı 194.021,3 hektar büyüklüktedir. Orman alanlarının ilin yüz ölçümüne oranı % 55’tir. Zonguldak ilinde kayıtlı şehir ormanı bulunmamakla birlikte 1 adet C Tipi mesire alanı bulunmaktadır.
Su
Zonguldak ilinde DSİ arıtma tesisi ve göl bulunmamaktadır. İlde kayıtlı 2 adet kanal bulunmaktadır. Bu kanallar:
Ayrıca ilde kayıtlı 11 adet Baraj ve Gölet bulunmaktadır. Bunlar:
Zonguldak ilinde 2 adet sulama alanı bulunmaktadır. Bunlar:
Korunan Alanlar
Zonguldak ilinde Milli Park ve Sulak Alan bulunmamaktadır. İlde 3 adet Tabiat parkı bulunmaktadır. Bunlar:
Zonguldak ilinde 1 adet Tabiatı Koruma Alanı bulunmaktadır.
Zonguldak ilinde 1 adet Tabiat Anıtı bulunmaktadır.
Zonguldak ilinde 1 adet Yaban Hayatı Geliştirme Sahası bulunmaktadır.
Meteoroloji
Zonguldak ilinde 5 adet Meteoroloji İstasyonu bulunmaktadır. Bunlar:
Zonguldak ilinde 1 adet Meteoroloji Radarı bulunmaktadır.
Kaynak: http://tubis.ormansu.gov.tr/iller/IlDetay.aspx?il=67
|
Zonguldak enerji gereksinimini Kuzey Batı Anadolu elektrik şebekesinden sağlamaktadır. Enerji kaynakları ve bu kaynakların bağlantıları açısından zengin olan ilde ülkenin en büyük termik santrallerinden biri olan Çatalağzı Termik Elektrik Santrali (ÇATES) vardır. Havzanın gereksiniminden arta kalan enerji 1952 de tamamlanan Çatalağzı-İstanbul enerji taşıma hattıyla İstanbul’a verilmeye başlandı. Böylece ülkede ilk kez uzak yerlere enerji taşınmış ve ulusal sistemin temeli atılmış oldu. İlin enerji kaynakları santraller çeşitli kuruluşların kendi enerji üretim birimleri ve belediye santralleri olmak üzere 3 grupta toplanılabilir. Çatalağzı Termik Santrali Zonguldak-Filyos karayolu Zonguldak-Ankara demiryolu kıyısında il merkezine 17 km. uzaklıkta kurulmuştur. Santralın Karadeniz kıyısında batı tarafı 260 m. doğu tarafı 682 m. uzunlukta bir limanı mevcuttur. Santralın Zonguldak Limanına uzaklığı ise 11km.dir. Çatalağzı II. Santralın I. Ünitesinin temeli 1977 yılında, II ünitesinin temeli de 1987 yılında atılmıştır. I. Ünite 1989 yılında II. Ünite ise 1991 yılında devreye girmiş ve üniteler sırayla 1990 ve 1991 yıllarında ticari işletmeye açılmıştır. Çatalağzı Termik Santralına kömür TTK Genel Müdürlüğü’nün Zonguldak ve Çatalağzı filtrasyon tesislerinden ve bölgemiz özel sektör kömür üreticilerinden temin edilmektedir.
|
|||
|
|
ÇATALAĞZI-B TERMİK SANTRALI |
BRÜT ENERJİ ÜRETİMİ |
|
|
YILLAR |
TOPLAM (Kwh) |
||
|
1994 |
1.884.966.000 |
||
|
1995 |
1.554.749.000 |
||
|
1996 |
1.817.604.000 |
||
|
1997 |
2.232.234.000 |
||
|
1998 |
2.234.793.000 |
||
|
1999 |
2.226.873.000 |
||
|
2000 |
2.212.272.000 |
||
|
2001 |
1.888.899.000 |
||
|
2002 |
1.777.008.000 |
||
|
2003 |
1.727.631.000 |
||
|
2004 |
1.475.745.000 |
||
|
2005 |
1.856.670.000 |
||
|
2006 |
1.909.362.000 |
||
|
2007 |
2.072.541.000 |
||
|
2008 |
1.882.377.000 |
||
|
2009 |
1.851.120.000 |
||
|
2010 |
1.882.686.000 |
||
|
2011 |
2.004.240.000 |
||
|
2012 (Şubat sonu) |
290.688.000 |
||
